Tổng hợp các phương pháp chống thấm hố thang máy hiệu quả

Trong xây dựng dân dụng và công nghiệp hiện đại, thang máy gần như là hạng mục bắt buộc đối với các công trình nhiều tầng. Để bảo đảm hố thang máy hoạt động ổn định lâu dài, việc lựa chọn giải pháp chống thấm phù hợp, kết hợp đúng kỹ thuật và vật liệu là điều bắt buộc ngay từ giai đoạn thiết kế và thi công.
Trong bài viết này, cùng Chống Thấm 24H tìm hiểu chi tiết các phương pháp chống thấm hố thang máy phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay, kèm theo phân tích từng trường hợp áp dụng cụ thể.

1. Vì sao hố thang máy là khu vực dễ thấm nước nhất trong công trình

Hố thang máy là phần âm dưới đáy giếng thang, thường được thiết kế nằm thấp hơn so với nền tầng hầm hoặc mặt bằng móng từ 1,2 đến 2 mét. Kết cấu của nó thường là một khối bê tông cốt thép kín, bao gồm đáy và 4 vách xung quanh, với các khe tiếp giáp phức tạp và lỗ chờ kỹ thuật xuyên kết cấu. Do vị trí địa hình thấp và tiếp xúc trực tiếp với nền đất hoặc mực nước ngầm, hố thang máy hội tụ đủ các yếu tố khiến nó trở thành điểm dễ xảy ra thấm nước:

- Là vùng thấp nhất, nơi nước tự nhiên hoặc nước thấm sẽ chảy dồn về.

- Áp lực thủy tĩnh từ mạch nước ngầm luôn tác động từ bên ngoài vào kết cấu bê tông.

- Nhiều khe nối và mạch ngừng thi công không được xử lý đúng kỹ thuật.

- Vị trí cổ ống xuyên tường hoặc sàn dễ bị thấm do liên kết không kín hoàn toàn.

- Thiết bị điện cơ trong hố thang máy như bộ giảm chấn, pit, ray dẫn hướng rất nhạy cảm với ẩm ướt.

Chính vì vậy, nếu không được xử lý chống thấm đúng ngay từ đầu, khu vực này sẽ dễ xuống cấp, gây ẩm mốc, ăn mòn kim loại, chạm điện, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống vận hành của thang máy.

2. Các nguyên tắc cốt lõi khi chống thấm hố thang máy

Dù áp dụng bất kỳ phương pháp nào, thì những nguyên tắc sau cần được đảm bảo để việc chống thấm đạt hiệu quả lâu dài:

- Thi công lớp chống thấm phải liền mạch, không để hở, không tạo điểm yếu tại các khe nối.

- Ưu tiên thi công chống thấm từ ngoài vào trong nếu điều kiện cho phép (trước khi lấp đất), tránh xử lý bị động sau khi nước đã thấm.

- Lựa chọn vật liệu phù hợp với đặc điểm kết cấu và điều kiện môi trường xung quanh hố thang.

- Kết hợp giữa biện pháp cấu tạo (bo góc, mạch ngừng hợp lý, cổ ống chờ chặn nước) và lớp phủ chống thấm bề mặt.

- Bảo trì định kỳ và kiểm tra khả năng thoát nước, bơm nước trong hố.

3. Tổng hợp các phương pháp chống thấm hố thang máy hiệu quả

3.1. Chống thấm ngay từ giai đoạn đổ bê tông bằng phụ gia chống thấm

- Đây là biện pháp phòng ngừa chủ động, thường được áp dụng trong giai đoạn thi công móng và hố thang. Các loại phụ gia chống thấm dạng lỏng hoặc bột sẽ được trộn trực tiếp vào bê tông trong quá trình trộn trước khi đổ. Phụ gia có tác dụng giảm độ rỗng, giảm mao dẫn trong khối bê tông, từ đó ngăn nước xâm nhập qua vi mao rỗng khi kết cấu đã khô.

- Các loại phụ gia phổ biến như Sika ViscoCrete, Intoc IN-7, hoặc các dòng phụ gia gốc crystalline đều mang lại hiệu quả tốt nếu sử dụng đúng liều lượng. Đặc biệt, phụ gia kết tinh sẽ tiếp tục phản ứng và hình thành các tinh thể bịt kín lỗ rỗng khi có hơi ẩm hoặc nước thấm vào kết cấu sau này.

- Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phụ gia chỉ hỗ trợ chống thấm nội tại cho bê tông, không thể thay thế hoàn toàn các lớp chống thấm phủ bên ngoài hoặc xử lý tại các điểm yếu như mạch ngừng, khe co giãn, cổ ống.

3.2. Chống thấm bề mặt bằng lớp phủ gốc xi măng-polymer

- Đây là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất, đặc biệt với các công trình đã hoàn thiện phần kết cấu. Vật liệu chống thấm gốc xi măng-polymer hai thành phần có độ bám dính cao với bề mặt bê tông, khả năng chống thấm ngược tốt và có thể chịu được áp lực nước thủy tĩnh từ ngoài vào.

- Quy trình thi công gồm các bước: xử lý bề mặt sạch sẽ, trám các khe nứt bằng vữa sửa chữa, sau đó quét lớp chống thấm (thường từ 2 đến 3 lớp) bằng bay hoặc chổi chuyên dụng. Sau khi thi công, cần bảo dưỡng đúng quy trình để lớp màng phát huy tối đa hiệu quả.

- Các sản phẩm phổ biến: Sika Top Seal-107, Intoc-04, Mapei Planiseal, Kova CT-11A,… đều được ứng dụng rộng rãi trong xử lý chống thấm hố thang.

3.3. Sử dụng màng chống thấm bitum dạng khò nóng hoặc tự dính

- Khi hố thang được thi công lộ thiên, chưa lấp đất, việc sử dụng màng chống thấm dạng cuộn là một lựa chọn đáng cân nhắc. Màng khò nóng hoặc màng tự dính được dán lên bề mặt bê tông sau khi đã xử lý phẳng, sau đó khò bằng đèn nhiệt để tạo lớp liên kết kín.

- Ưu điểm của vật liệu này là khả năng chống thấm tuyệt đối, độ bền cao với thời gian, kháng hóa chất và chịu áp lực thủy tĩnh tốt. Tuy nhiên, quá trình thi công yêu cầu kỹ thuật cao, kiểm soát tốt nhiệt độ và cần kiểm tra kỹ từng mối nối để tránh hở mép.

- Một số thương hiệu uy tín: Bitustick, Lemax, Polyglass, Guma… có thể đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật cho các công trình cao cấp.

3.4. Chống thấm bằng vữa kết tinh thẩm thấu

- Đây là vật liệu thông minh, hoạt động dựa trên nguyên lý kết tinh nội bộ trong lòng bê tông. Khi được quét hoặc rải lên bề mặt, vật liệu sẽ thẩm thấu vào trong khối bê tông, phản ứng với thành phần hóa học bên trong để tạo các tinh thể không hòa tan, từ đó bịt kín các mao dẫn và khe nứt nhỏ.

- Vật liệu kết tinh có ưu điểm tự phục hồi khi có nước, rất phù hợp cho các khu vực ẩm ướt liên tục như hố thang máy. Nó cũng có khả năng chống thấm ngược, thi công đơn giản và không yêu cầu lớp phủ ngoài.

- Nhược điểm là không thích hợp với các vết nứt lớn hoặc bề mặt bị tổn thương nặng. Một số thương hiệu chất lượng: Xypex, Penetron, Intoc CR, Cormix,…

3.5. Xử lý các vết nứt và điểm rò rỉ bằng Polyurethane hoặc Epoxy

- Trong nhiều trường hợp hố thang đã bị thấm nước tại một số điểm nhất định, chẳng hạn như khe nứt kết cấu, khe nối bê tông hoặc cổ ống kỹ thuật, việc bơm dung dịch Polyurethane (PU) hoặc Epoxy áp lực cao là giải pháp hiệu quả để bịt kín nhanh chóng.

- PU có tính đàn hồi, giãn nở tốt, phù hợp với các khe có chuyển vị nhẹ, trong khi Epoxy có độ cứng cao, dùng để phục hồi kết cấu. Cả hai loại vật liệu đều được bơm vào sâu trong khe nứt thông qua hệ thống kim bơm chuyên dụng, tạo ra lớp màng ngăn nước bên trong lòng kết cấu bê tông.

- Phương pháp này thường dùng để xử lý sự cố cục bộ, nhưng nếu kết hợp với các lớp chống thấm bề mặt sẽ mang lại hiệu quả triệt để lâu dài.

3.6. Hệ thống thu và bơm nước trong hố thang

- Một phần không thể tách rời trong chống thấm hố thang máy là thiết kế giếng thu và lắp đặt máy bơm chìm tự động. Dù thi công chống thấm tốt đến đâu thì trong điều kiện thời tiết cực đoan hoặc hệ thống thoát nước xung quanh quá tải, khả năng nước xâm nhập vẫn có thể xảy ra. Do đó, việc thiết kế hệ thống thu nước và bơm tự động là một lớp bảo vệ cuối cùng rất quan trọng.

- Máy bơm nên chọn loại chuyên dụng, có phao cảm biến mực nước để tự động vận hành khi nước dâng. Ngoài ra, nên bố trí hệ thống cảnh báo khi bơm không hoạt động hoặc mực nước vượt ngưỡng để xử lý kịp thời.

Chống thấm hố thang máy không chỉ là biện pháp kỹ thuật, mà còn là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ, vận hành và an toàn của công trình. Việc lựa chọn đúng phương pháp, sử dụng vật liệu phù hợp và tuân thủ quy trình thi công nghiêm ngặt sẽ giúp hố thang máy luôn khô ráo, an toàn và vận hành ổn định trong thời gian dài.